Dodencel

Daar stond ze, Bertha 56. Een stuk of zeven stonden nog voor haar. Die waren eerder aan de beurt. Een aantal achter haar. Bertha 56 voelde zich ongemakkelijk. Ze was bang, begreep het niet en wilde niet, dat wat haar boven het hoofd hing. Bertha was van middelbare leeftijd en voelde zich gezond. Een raar angstgevoel gierde door haar magen. Paniek. Voor Gerda 18 was de angst zo groot dat ze wild om zich heen trapte, toen ze uit de vrachtwagen kwamen, en ontsnapte. Lang duurde het niet. Bertha hoorde de knal, die flink echode. Vervolgens zag zij nog net hoe Gerda 18 tegen het plaveisel klapte...



Bertha was op niet zo'n hele grote boerderij geboren. Al heel snel na haar geboorte werd zij apart gezet. Een witte polyester kooi met een metalen hek er voor. Daar moest ze het mee doen, de eerste tijd. In het hek hing een zwarte emmer, met daaraan een grote plastic speen. Daar kon Bertha uit drinken. Een paar keer per dag werd de emmer gevuld. Naast haar stonden meerdere van die polyester hokjes. Twee waren onbezet, bij drie anderen stonden ook kleintjes, allemaal bijna even oud als zij. En allemaal kregen ze dezelfde behandeling. Soms kwamen er mensen die bleven staan. Een enkeling aaide de kalveren. Bertha stak dan haar tong zo lang mogelijk uit om de mensenhand af te likken. Dat was lekker zout.

Na een paar weken mocht Bertha naar de stal. Daar stond ze, met nog wat kalveren, in een apart gedeelte, afgezonderd van de koeien. Haar moeder stond ook bij de koeien. Die deed net of ze haar eigen kind niet kende. Misschien was dat ook zo. Bertha was al een stuk groter en wat had haar moeder haar nou gezien? Amper! Vervolgens bleef Bertha, met de andere kalveren, lange tijd in de stal. In de zomer gingen de koeien naar buiten, maar zij bleven binnen. Ze verveelden zich allemaal enorm. Er was weinig te beleven, of te doen. Ze konden eten en liggen. Dat was het zo ongeveer en dat was wat er gebeurde. Tijd gaat dan tergend langzaam voorbij.

Bertha moet rond een jaar geweest zijn toen zij uit het gedeelte gehaald werd. Onwennig liep zij over het erf, naar een grote kist op wielen (Bertha wist toen nog niet dat dit een vrachtwagen heette). Een stijle plank lag er tegen aan. Gelukkig waren er wel latten op gespijkerd, anders was ze echt naar beneden gegleden, zo stijl. Nadat alle dieren ingeladen waren ging de schuine kant dicht. Het was vrij donker binnen, al waren er wel kleine openingen aan de zijkant. Veel kon je er overigens niet door zien. De wagen zette zich in beweging. Een kalf viel om, de rest wiebelde stevig, maar bleef op de been. Na een poosje stopte de vrachtwagen en ging het luik weer open. Naar beneden was het nóg steiler.

Ze stonden op een veldje. Er waren veel meer kalveren. Ze werden met touw aan stokken vastgezet. Er klonk muziek en het rook heerlijk. Dan werd de muziek onderbroken en een mensenstem sprak: "Welkom op de 34 e pinkenveiling van onze kerk. We wensen iedereen een gezellige dag en goede zaken". De muziek speelde weer. Er waren veel mensen. Ze deden erg druk en sloegen op elkaars handen. Ze spraken erg snel, wat Bertha niet kon volgen.

"Weet jij wat er nu gaat gebeuren?" Vroeg ze aan een pink, schuin tegenover haar.

"Wat ik begrijp is dat we allemaal naar een andere boerderij gaan," antwoordde ze.

Inderdaad gebeurde er van alles. Op een gegeven moment werd Bertha losgemaakt en aan een andere stok gebonden. Ze stond nu tussen allemaal meisjes, van wie zij er geen eentje kende.

Na een poosje kwam er een tractor met aanhanger. Die aanhanger had ook een klep. Minder stijl. Met z'n vijven gingen ze daar in. De klep ging dicht. Nu kon Bertha wel goed kijken. De kar was open en ze kon er ruim bovenuit kijken. Zo zag ze dat ze door een dorp reden, het dorp verlieten en bij een kleine boerderij stopten. Ze werden uit de kar gehaald en naar de stal gebracht. Een kleinere stal, dan waar zij vandaan kwam. Het tochtte ook meer. Nu stond tussen de anderen. Bertha was moe. Ze ging wat eten en legde zich daarna lekker in het stro neer. Ze sliep die nacht als een os.



De volgende morgen vroeg werden alle dieren de weide op gestuurd. Een vrijheid, die Bertha nog niet kende. Onwennig schuifelde ze door het hoge gras. Hm, dat smaakte. De verdere dag at ze gras, lag in het zonnetje, wandelde wat om vers gras te vinden en genoot van haar vrijheid. Net als de dag daarop. De dagen daarop, een hele tijd daarop. En iedere avond gingen ze in colonne terug naar de stal. Ook daar was dan weer eten en werden de oudere dames gemolken.

Na een hele tijd werd Bertha op een ochtend wakker en bleven de staldeuren dicht.

"Waarom gaan we vandaag niet naar buiten".

"Voorlopig blijven we binnen. Vreselijk saai, maar buiten is het te koud. Dat is niet goed voor ons. Heel wat maanden zitten we opgesloten, voordat we de wei weer in mogen. Gelukkig kunnen we ons hier, in de stal, wel bewegen. Ik heb gehoord dat dit in sommige boerderijen heel anders is. Daar zit je de hele winter op een heel klein plaatsje, allemaal op rij," sprak een praatzieke oudere dame.



Na enige tijd in de stal werd Bertha naar buiten gehaald. Op de binnenplaats stonden allemaal mensen. Een man, geheel in het groen, zat in haar vrouwelijkheid. Dat voelde niet prettig. Hij spoot ook iets in haar. Daarna mocht ze weer naar binnen. Dagen daarna voelde Bertha zich niet lekker. Ze voelde zich vreemd.

"Ja, meid, welkom in de wereld der volwassenen. Je gaat in het voorjaar een kalfje krijgen. En daarna mag je iedere dag bij ons aansluiten, zodat de boer je kan melken", zei de praatzieke oudere dame. En inderdaad, na een tijdje (Bertha was ook behoorlijk dik geworden) kreeg zij twee kalfjes. Schatjes waren het...., maar ze werden heel snel bij haar weggehaald. En ja, vanaf nu stond ze twee keer per dag in de rij, om gemolken te worden. Dat was in een ruimte, naast de stal. Dan werden er van die rubberen dingen op haar tepels gezet. Ach, dat voelde niet onaangenaam. Ze voelde hoe de melk uit haar uiers liep. Ze had de indruk dat dit best veel was.

Het leven ging zijn gangetje tot ze weer eens in een vrachtwagen werd gezet. Nu zat ze er veel langer in. Weer was er een markt. Nu veel groter en er waren ook andere dieren; paarden, schapen en geiten. Hier waren stalen stokken, maar verder ging het net als de vorige keer. Alleen nu ging ze niet terug in een open aanhanger, maar in een vrachtwagen, vol met andere dames. En weer was het een tijd rijden. Bijna donker, toen ze werden uitgeladen en een enorme stal binnen geloodst werden. Iedereen kreeg een eigen plek toegewezen. Bertha had het al door, hier was niet zo heel veel bewegingsruimte. Ze kreeg gelijk. Ze at veel, bewoog weinig en produceerde veel melk. Meer zat er niet in dit leventje. De gesprekken met de andere dieren waren ook niet echt opbeurend. Er werd veel geroddeld en het waren vooral verveelde gesprekken. En, in het voorjaar ging geen koe naar buiten. Ook in de zomer bleef Bertha binnen. Alle koeien bleven binnen. Jaar in jaar uit.

Tot het moment, dat er geen melk meer was. Bertha werd apart gezet, met nog enkele dames. Daar stonden ze een tijdje, tot ze opgehaald werden. De vrachtwagen in. De vrachtwagen stopte meer keren, en telkens kwamen er koeien bij. Ze werden nerveus. Bertha had het ooit eens gehoord, wanneer je melk op is ga je weg. Ze slachten je en maken van je vlees en botten allemaal producten. Diervoeders vooral. Bertha rilde toen ze het hoorde. En nu stond ze in die rij. Voor haar zag ze haar lotgenoten, een schok, dan vielen ze. Mannen sleepten ze weg. Misselijk van angst. Paniek, maar ze kon geen kant op. Het was haar beurt... Het licht ging uit.



Bertha 56 rustte niet in vrede, maar zou nog veel betekenen voor andere dieren. Haar hele leven had ze ten dienste gestaan van. Na haar dood was dit niet anders, behalve dat het de laatste keer was.....