De Hoofddoek in Turkije

Recent heb ik geschreven over Salafisten in Tunesië. In Egypte hebben de Moslimbroeders de macht en is er sprake van Islamitisering. De angst in Syrië is dat de rebellen misbruik maken door toe te werken naar min of meer Islamitische staat. Over Turkije hebben we het niet, maar ook daar vindt een verschuiving plaats.

Toen Erdogan president werd waren er al protesten, omdat men bang was dat hij de seculiere staat zou aan tasten. Zijn vrouw droeg publiekelijk een hoofddoek. Toch bloeide de economie op en hij werd herkozen. De gewone Turk heeft niet door wat er in Turkije gebeurt. De kritische Turk wordt de mond gesnoerd. In het verleden heeft het leger enkele keren ingegrepen om de gedachte van Atatürk veilig te stellen. Ook nu dreigde het leger de Turkse seculaire democratie veilig te stellen. Erdogan heeft toen enkele tientallen militairen op laten pakken. Inmiddels zitten vele militairen vast. Met vage processen worden zij voor jaren opgesloten. Een aantal van hen is echter al geruime tijd met pensioen, of geen militair meer. Het proces van oppakken en opsluiten gaat voort. Toch blijft het angstwekkend stil.

In Nederland hoor je weinig over de stille politieke omwenteling in Turkije. Het journaille is er blind voor, hebben de juiste netwerken niet, of zijn misschien bang het aan de grote klok te hangen. De Turkse overheid gaat langzaam de kant op van het oude Oostblok. Niet economisch, wel politiek. Wie weet hoeveel telefoons getapt worden? Wordt email doorgelicht? Het is gissen, maar er zijn berichten dat het gebeurt.

Verder zijn er kleine signalen. Een beetje over internet zwerven en er zijn berichtjes, die als je ze op telt een zorgelijke waarheid tonen. Bij Turkisch Airlines wordt geen alcohol meer geschonken. Een berichtje van niks... althans dat zou je denken. Vanuit Islamitisch perspectief krijgt zo'n bericht gelijk een ander gewicht. En hoe zit het met de  alcoholverkoop in het land zelf? Je merkt dat de staat steeds meer invloed probeert uit te oefenen. Ja, hoe lang duurt het voordat je in Turkije geen alcohol meer kan kopen? Een paar jaar misschien.

Een ander bericht via internet. Turkije wil gemeenten langzaam gaan afschaffen en de ex gemeenten komen onder direct toezicht van de staat. Moet je hier iets achter zoeken? Ik vrees van wel, want je merkt de invloed van de Islam groeien. Bij een centrale overheid is dat wat beter te realiseren, dan wanneer je allemaal gemeenten hebt die een (relatief) eigen koers varen.

En met een beetje speurwerk kom je er achter dat het in Turkije toch echt de verkeerde kant op gaat. Het grootste gevaar daarvan is dat Turkije ook een deels moderne staat is, met moderne mensen. Dat deel van de Turkse staat zal de verandering niet pikken, wanneer dit de grenzen van de verworven democratie tart. En zo veel mensen kan de Turkse staat preventief niet opsluiten. Op een dag zal dat leiden tot conflicten. En dan krijg je ook het conflict met de Turkse Koerden wat dan weer op zal laden. Grote politieke onrust zal het resultaat zijn. Misschien wel een burgeroorlog. Nu klinkt dat vreemd en onwerkelijk, maar wanneer deze ontwikkeling niet keert, zal het wel eens heel relevant kunnen zijn. Ik moet er niet aan denken. Ik hoop dat het tij tijdig keert. Ik vind het ook jammer, want diep in mijn hart bevalt Turkije mij. Ik zou er wel willen en kunnen leven. Maar nu even niet. Wat ik zo lees is erg zorgelijk. Het gebeurt erg snel en te veel achter gesloten deuren. Laten we in Nederland scherp zijn en misschien moeten wij vanuit ons land de misstanden in Turkije eens meer en publiekelijk aan de kaak stellen. Laat dit een eerste aanzet zijn.