Tja, voordat ik wellicht beticht word van generalisatie wil ik aangeven dat ik in termen van "algemeen" spreek. Er zijn zo veel uitzinderingen op mijn woorden als feiten welke ze onderschrijven. Ik scheer dus echt niet alle schapen over een kam.
Vanmiddag kwam de meubelmaker onze tafel brengen. Twee weken geleden, bijna, besteld, vorige week beloofd, vandaag gebracht. Als kompaan werd hij vergezeld door een klein Amerikaans sprekend mannetje. Wanneer er gesproken wordt over een kwestie van mentaliteit brengt alleen de vorige volzin al diverse kwesties aan het daglicht.
In Turkije is een afspraak een afspraak. Dat staat buiten kijf. Je kan rustig iets vooruit betalen, of een flink voorschot betalen, er wordt geleverd. Wat dat betreft ben ik hier nog geen enkele keer genaaid, ondanks in het begin de angst zeer prominent aanwezig was. Er is alleen wel een andere kant... Je weet nooit wanneer. Bij iedere afspraak over een leverdatum gaat het mis. Een datum voor een afspraak gaat ook mis. Vrijdag belde de man van Turk Telecom, dat hij vandaag in de namiddag zou komen. Vooraf is de kans al zeer groot, dat je hem vandaag niet ziet. We zagen hem dus niet. Waarschijnlijk morgen, of overmorgen. Hij zal hoe dan ook wel komen.
Met onze bedden hadden we een leverbon, met datum. Uiterst netjes (en een beetje bijzonder) werden wij tijdig gebeld, dat de levering vertraagd was. Daarna bleef het stil na een telefoontje van onze kant kwamen ze wel op de afgesproken dag. Aan het eind van de dag, wel te verstaan. Net als onze satelliet antenne. Er werd beloofd, dat hij die dag nog geïnstalleerd zou worden. Inderdaad, dat is gebeurd, maar het was al donker toen de heren klaar waren.
Aan de ene kant zijn Turken uiterst betrouwbaar. Anderzijds zijn ze absoluut niet te vertrouwen. Dat laatste maakt gelukkig weer dat ze je vaker blij weten te verrassen. En, zoals aangegeven, zijn er zeker uitzonderingen. In ons nieuwe huis loopt alles perfect op schema. De waterleiding is weer in orde en het hele elektranet wordt vervangen. Het kan dus wel..., maar zie het als een mazzeltje.
Overigens geeft de een na laatste zin nog zo'n mentaliteitskwestie bloot. Dat straks. Zoals ik reeds aangaf kwam de meubelmaker met een secondant. Qua uiterlijk, en spraak, een Amerikaan. Het was echter een Turk, die in Amerika had gewoond. Nu terug in zijn vaderland werkt hij helemaal niet bij onze meubelmaker. Het zijn vrienden en vrienden helpen elkaar. Onze schotelman kwam ook met een maatje. Die werkte bij Aidem (de Turkse versie van... Nuon en dat soort bedrijven). Na zijn werk liep hij met zijn vriend mee en hielp dus. Turken zijn wat dat betreft ontzettend loyaal. En wanneer je een baan hebt dat je eerder klaar bent, ga je door je vrienden bij te staan. Wanneer je in Nederland een vriend een dienst vraagt moet het vooral een privé karakter hebben. En zelfs dan nog moeten de kinderen naar hockey, is men moe, krijgt visite, of wat dan ook. In Nederland helpen we elkaar, in vergelijking, maar heel sporadisch en zeker niet iemand op zijn werk, al heeft ie een eigen bedrijfje.
Hier help je elkaar. Ook op de straat voor onze deur valt het op. Zeer frequent stopt er een auto. Kort daarna stapt iemand in. Immers, wanneer je een bekende ziet lopen, stop je en neem je hem (of haar) mee. In Nederland moet het of je eigen vrouw zijn, of je kinderen. Verder toeter je gewoon ter groet.
Als beloofd even terug naar de elektra. Niet de elektra zelf, maar het bijzondere stukje mentaliteit. Wanneer je in Nederland een huis huurt moet het perfect zijn en anders spreek je de huiseigenaar er op aan dat het perfect moet. Hooguit kan je zelf je muren schilderen. Wij hebben een poging gedaan onze woning te verhuren. Eerlijk gezegd kreeg ik enkele keren kots neigingen over de eisen die potentiële huurders stelden, wellicht de reden dat verhuren niet lukte. Hier is het anders. Je huurt voor een schappelijke prijs en je zorgt zelf maar dat alles wordt zoals je zelf wenst. Hoe groot de verbouwing of investering ook is. Overigens zorg er voor dat je wel altijd overlegt en toestemming krijgt. Maar zelf ben je overal voor verantwoordelijk. De uitzonderingen hierop zijn primair de huisjesmelkers en rijken. Die vragen dan ook buitensporige huren, vergelijkbaar met centrum Parijs of een andere wereldstad. Zij verhuren niet, of aan buitenlanders. In Nederland vallen zij overduidelijk in de categorie graaiers. Een enkele huisbaas is geneigd te investeren. Onze huidige huisbaas had vooraf toegezegd enkele reparaties uit te voeren. Had het niet gedaan. Uiteindelijk heeft hij er aan tie gegeven. Hij probeerde wel een deel van de kosten op ons te verhalen. Zonder succes.
Ook onze nieuwe huisbaas is van de buiten categorie. Mustafa Kabak is ook al wat ouder, maar vooral een warm persoon. Dat geeft ook wel weer andere problemen (die eigenlijk helemaal geen problemen zijn), maar hij zorgt ook voor zijn huis. Al het bestaande water en alle bestaande elektra laat hij vernieuwen. Dat wij aanvullingen willen is prima, maar die kosten zijn wel voor onze rekening. Dat is voor de Turkse normen en waarden meer dan schappelijk!
Onze ontmoeting met Baş is ook een voorbeeld van de Turkse mentaliteit. Men kan wel zeggen dat het hier zo toeristisch is en de zaak van het mooie en authentieke verstiert, maar aan de andere kant kom je heel wat Turken tegen die vaak langere tijd in een West Europees land hebben gewerkt. Baş is erg vernederlandst. Hij is de enige Turk die ik ken die zijn richtingaanwijzer gebruikt, zelfs bij het inhalen én wanneer hij weer naar de rechterbaan gaat. Verder is hij Turks. We kwamen aan de praat, het klikte, en nu hebben we regelmatig contact. Ook helpt hij, zoals met de auto, wanneer hij informeert bij de douane, of vrienden van hem. Ik moet zeggen, het is een leuk contact en kan nog wel eens tot een echte vriendschap leiden. En of een goede vriend nu ook je huisbaas is maakt niet uit. Als huisbaas is hij niet anders dan de meeste Turken, op natuurlijk de nodige uitzondering na.
De Turk is vriendelijk, maar kan ook erg afstandelijk en hautain zijn. Een Turk is een doener, een helper. Al lijkt het dat zij de hele dag alleen in het Theehuis zitten en roken, ondertussen werken ze vaak ook hard. Lui is een Turk namelijk niet. Nee, de meeste zijn harde werkers. Het beeld voor "gewone" toerist is duidelijk anders. Die zien en begrijpen heel veel niet, denken nog teveel vanuit de eigen cultuur die zien vooral alle zittende en hangende Turken. Maar toch, die mensen beginnen wel om een uur of acht en gaan door tot de wijzers weer net zo staan. Juist door je erin te verdiepen en te vragen kom je er meestal wel achter hoe de zaken werken. Een heel ander beeld ontstaat. Een boeiend beeld ook!
Voor de westerling is het niet altijd gemakkelijk de cultuur te doorgronden en de kwestie van mentaliteit te begrijpen. Een mentaliteit waar de mensen er nog echt voor elkaar zijn. Ook mij kost het soms moeite, zeker wanneer ik hier met de onbegrijpelijke bureaucratie van doen heb. Toch, zeker in het algemeen, geniet ik van deze mentaliteit. De Turk geeft om zijn medemens, ze zijn uiterst gastvrij en wars van een door de overheid gereguleerd leven. Hier kan de Nederlander nog iets van leren. Persoonlijk voel ik hier rijkdom. Die koester ik!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten