Een
auto is een auto, zou je zeggen. Wanneer je regelmatig televisie kijkt zie je
nogal eens onbekende merken, en
onbekende types rond rijden. Tijdens mijn reis door Venezuela reed ik in een
Ford Siësta. Nee, geen Fiësta, en daar leek ie ook niet op.
In de naoorlogse dagen zagen
we de autoindustrie inspelen op de markt, waarbij ook de scheiding tussen oost
en west een rol speelde. Het Italiaanse merk Fiat spande de kroon. In Spanje
heette het merk Seat, in het Oostblok Lada, Zastava, of nog anders. Renault
liet later het type 12 bouwen onder de naam Dacia.
Inmiddels zijn de meeste
afsplitsing autonome automerken geworden. Ook in Turkije rijden veel auto's
rond met een sterk vergelijk met het oude type Fiat. Hier staat het merk gekend
als Tofas. Bestaande merken passen nog wel hun type aanduidingen aan. Zo rijdt
hier een nieuw type Renault rond met de duiding Symbol. De Renault Clio hier lijkt niet op de types
in Nederland, met de zelfde naam. Ach, en zo kan ik nog een tijdje door gaan.
Voor de
liefhebber wellicht interessante materie, maar de meesten zullen het
geneuzel om niks vinden. In principe geef ik hen gelijk.
Anders is het gedrag van de
verkeersdeelnemers. Het is opvallend hoe weggebruik hier gelinkt kan worden aan
een type, of merk. We kennen dat wel. In Nederland is de BMW rijden een
haastige ploert, de Mercedes chauffeur Een welgestelde boer, en in de Volvo zit
een links intellectueel. De eerste rijdt als een hufter, de tweede denkt dat ie
alleen op de weg is en vind de sigaar van groter belang dan het gaspedaal en de
laatste Is de voorbeeldigheid zelve. Ondanks dat dergelijke vooroordelen nog
bestaan gaat dat bij het Nederlandse wagenpark eigenlijk niet meer op. Hier
wel.
Laat ik beginnen met de
Renault 12. Een bijna antiek model in sedan en familiale uitvoering. Je ziet
het model nog redelijk veel, in beide uitvoeringen. Zelden toont de lak nog
enig spoor van glans. Behalve doffe exemplaren zie je er rijden die als een
soort lappendeken in elkaar lijken gezet. Al dan niet in een kleur gespoten.
Over het algemeen zijn de exemplaren verder in keurige staat, enkele
uitzonderingen na. Zelfs de verlichting is bijna altijd keurig geregeld, al heb
ik de indruk dat men er iets teveel Watt in stopt. Het rijgedrag is in twee
duidelijke groepen te onderscheiden. Een tussenweg lijkt er niet te zijn. Type
1 rijdt flink door.
Wanneer ik tachtig rijd schieten ze me regelmatig voorbij.
Tot... Tot er een heuvel opdoemt. Dan lijkt alle kracht uit de auto weg te
vallen en kruipen ze richting top. Soms krijg je de indruk dat de passagiers
beter uit kunnen stappen en met menselijke hand een bijdrage kunnen leveren de
top te halen. Het blijft een indruk, want uiteindelijk komen al die Renault
12's boven.
Type 2 is een ander verhaal.
Dit type chauffeur lijkt eeuwig het besef te ontbreken wat auto rijden is, laat
staan hoe het verkeer werkt. Veelal kruipen ze rechts over de weg, op wat wij
de vluchtstrook noemen (brede wegen hebben een halve extra strook, waar
brommers, fietsen en de Renault 12 gebruik van kunnen maken). Je lijkt dus weinig last van dit type
chauffeur te hebben. De realiteit is dat bij het signaleren van zo een model
alle alarmbellen gaan rinkelen. Behalve met een slakkengang pal voor Je neus de
weg opdraaien lijkt de hobby ook rechts voorsorteren, om links af te gaan. Bij
voorkeur zonde de clignoteur te gebruiken. Rijdt er eens eentje aan de
linkerkant van de weg, kan je er gif opnemen dat ie plots rechts afslaat. Dus,
wanneer men zich als buitenlander op de Turkse weg begeeft dient men iedere
gesignaleerde Renault 12 in te delen in een van beide categories en hier nader
op te anticiperen.
Toch rijden er over het
algemeen veel nieuwe auto's van bekende merken over de Turkse wegen. Daarbij
zijn de chauffeurs van de nieuwe types Renault over het algemeen het
voorbeeldigste. Nadere inspectie toont dat het hier in grote mate huurauto's
betreft, waarvan veel chauffeurs de buitenlandse nationaliteit hebben. Zo niet
met de Tofas. Bij het zien van een Tofas (ongeacht het type) dient de
medeweggebruiker zeer alert te zijn. Ook hier zijn twee types te onderscheiden.
Dit keer verklikt het uiterlijk van de auto het onderscheid.
Is het een oude
Tofas, dof, en bij voorkeur met enige schade of gebreken, dan is het te
vergelijken met type 2 van de Renault 12. Verder kunnen deze lieden geen kwaad
en zijn zelfs voorspelbaarder dan de Renault collega. Dan is er de glanzende
Tofas bolide. Bijna dagelijks gepoetst en het liefst met de diverse opsmuk. Dat
kan zich beperken tot opvallend kleurgebruik (er rijdt hier een paarse rond met
roze wieldoppen). Soms het liefst de donkerste tint van de ramen, extra
lichtbundels, speciale lampen, of volledige feestversiering. Een blauw
verlichtte onderzijde, nou dan maak je echt de blits. Het is duidelijk dat hier
veelal sprake is van jonge chauffeurs, die sinds enige tijd de macho-cultuur
hebben ontdekt. Tja, in dat geval moet je zo een ouderwets model toch echt iets
mee geven. Te beginnen bij een mooie glans. Wanneer er een auto aan ons voorbij
gaat met luide, bij voorkeur met veel bastonen, muziek is het een Tofak. Iemand
die de auto niet kon pimpen, maar goed boxen net wel kon betalen. En is ook
daar geen geld voor gebruik je de claxon. Zo maar, naar elkaar, voor een
overstekenden muis, het maakt niet uit. Je laat je horen!
Het mag duidelijk zijn dat ook
het rijgedrag herkenbaar is. Hoer is snelheid troef. Het beste te bereiken
binnen de bebouwde kom. Wanneer je hier tachtig rijdt zien ze hoe hard je kan.
Rijdt je op de doorgaande weg honderd, dan val je niet op. Wat dat betreft heb
ik al menigmaal gezien dat een Tofas andere weggebruikers dwars probeert te
zitten, door het de pas af te snijden. Waarschijnlijk waren zij eerder
ingehaald of gevoelsmatig dwarsgezeten. Naast a-sociaal gedrag ten opzichte van
andere weggebruikers bepalen zij ook Zelf de verkeersregels. Dat laatste is
overigens niet bijzonder in Turkije. Alleen mijn rijgedrag hier zou in
Nederland al tot enkele duizenden euro's boete geleid hebben. En dat terwijl ik
hier relatief keurig rijdt.
Naast deze modellen en merken
kom je van alles tegen op de Turkse wegen. Maar uitzonderlijke en
generaliserende beschrijvingen zou ik van andere merken en types hier niet
kunnen geven. Zelfs niet van de motoren hier, waar wel onderscheid is te maken
tussen de "echte" motorrijder en de macho. Deze laatste kan
waarschijnlijk geen Tofas betalen. Ze rijden met hoge snelheden door de
bebouwde kom, bij voorkeur zonder helm. En in groepjes van een man of drie.
Suïcidale mensen kunnen Hun
hard ophalen in het Turkse verkeer. Toch heb ik nog maar een keer een
aanrijding gezien. Op de een of andere manier is iedereen zo alert, dat het in
de meeste omstandigheden toch goed gaat. Dat mag je gerust een wonder noemen!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten