Tijd is zowel een relatief begrip, als ook subjectief. Dat is iets wat ik altijd wel wist, maar hier in Turkije wordt dat stukken nadrukkelijker. Om te beginnen de tijd dat wij hier nu zijn. Alweer een half jaar. Ik ben tussendoor nog even terug geweest in Nederland, maar ook dat lijkt alweer zeer lang geleden. Tijd in Turkije is vooral de subjectieve tijd. In Nederland daarentegen is tijd vooral een objectief gebeuren. Niet alleen de tijd in duur, maar ook het begrip tijd in de afspraken cultuur.
Mijn leven in Nederland was een leven van tijd. Om acht uur liep de wekker af. Afspraken waren altijd met een tijd (en op tijd), waarbij ik mij altijd ergerde wanneer iemand te "laat" kwam. Om acht uur het journaal en het eten moest ook om acht uur klaar zijn. Wanneer mensen afspraken langs te komen werd dit altijd gekoppeld aan de tijd dat ze zouden komen. Natuurlijk biedt tijd structuur. Dat staat buiten kijf, maar de stiptheid van een horloge biedt geen structuur, maar een soort gevangenschap. Het horloge, of de klok, houdt je in een keurslijf. Mijn hele leven heb ik daar moeite mee gehad. Vroeger ging ik onaangekondigd bij vrienden en kennissen langs. Op een moment dat ik daar behoefte aan had. Omgekeerd vond ik het altijd leuk, wanneer iemand spontaan langs kwam. Dan maakte ik daar tijd voor, als het even kon. Meestal kon dat ook.
Tijdens mijn werk, tijdens mijn politieke carrière, altijd werd het keven geregistreerd door de klok. Vertraging leidde tot stress, verontschuldigingen en soms een fors schuldgevoel. En dan de tv, met de vaste programmering. Ook daar was de tijd de celdeur. Soms met de lulligste programma's. En in de ochtend, om 10:15 uur moest ik altijd even Radio 2 luisteren; het weerpraatje...
Het verbaast mij hoe snel ik de Hollandse tijdterreur achter mij heb gelaten. Ik mis het niet, ik ontspan er juist bij. Dat wil overigens niet zeggen dat het altijd even gemakkelijk is. Bijvoorbeeld onze telefoon. Vorige week waren we Turkcel en daar kregen we het bericht dat men "morgenochtend" de aansluiting zouden komen maken. Welke morgenochtend bedoeld werd is mij nog steeds een raadsel. Een poos geleden kwam Turkcel wel haar afspraak na. Een half uur na de ochtend, op de laatste dag (binnen een week komt er iemand langs) stonden er twee mannen voor de deur. Na lang getreuzel bleek de dichtstbijzijnde telefoonpaal te ver weg te staan. Een nieuwe paal moest besteld worden. Eerst was dit binnen twee weken, later bleken de palen op en wanneer nieuwe besteld werden was geheel onduidelijk. Nu is de bedoeling via een andere mogelijkheid de verbinding te leggen. Een uurtje werk, maar wanneer is dat uurtje? Dan is tijd soms iets wat je kan ergeren. Achteraf blijkt dat we nu drie maanden verder zijn. Dat gevoel heb ik nu ook weer niet. En nu heb ik zo iets als dat ik wel merk wanneer we telefoon krijgen. Je moet ze alleen wel regelmatig bellen, want anders komt er zeker niemand.
Laatst waren we, in een dorp verderop (Inlice) aan het kijken naar een oud huis. Komt er een buurman aan. Loopt mee, laat ons een ander huis zien. Heel vriendelijk en gastvrij. In plaats van even kijken waren we er alweer een poosje mee zoet. Toen we weer weg wilden werden we echter uitgenodigd voor Turkse pannenkoek. Nou, lekker. Ook daar weer een poosje zitten en gebrekkig communiceren. We wilden nu toch wel gaan. Neen, dus, we moesten nog thee drinken. Kortom, het eventjes kijken werd een paar uur. Zoals vorige week. Even sigaretten halen. Kwam iemand tegen en ik weet niet hoeveel later kwam ik thuis, nadat ik koffie aangeboden kreeg. Afspraken op tijd, nee dat werkt niet in Turkije. Alles is globaal, in tijd. Ik vind dat heerlijk. Goed, soms hang je wat rond, maar je hebt nooit het gevoel dat ik dan en dan ergens moet zijn. Je spreekt wel af, maar je ziet wel wanneer het wordt.
Ook de dagstructuur wordt hier niet door de klok gedirigeerd. Soms eten we om zeven uur, soms pas om half tien 's avonds. Eigenlijk zelden dat we twee dagen achter elkaar op dezelfde tijd eten. Ik sta op, wanneer ik wakker wordt. Soms is dat half zeven, andermaal half negen. Een enkele keer rond negen uur, maar wat maakt het uit? Hier is tijd vooral het subjectieve begrip. Een dag duurt lang en soms vliegt een dag voorbij. Nu moeten we een hele poos wachten opdat we in onze "nieuwe" huis kunnen. Maar wat is een hele poos? Qua maanden duurt het niet zo lang, maar omdat we graag willen lijkt het eindeloos te duren.
Over het algemeen vergeten we tijd hier gewoon. Welke dag het is, dat begrip is er wel, maar verder. Een keer kwamen we uit Fethiye en sloegen een verhard pad in. We kwamen in een totaal andere wereld. Prachtige heuvels, mooie vergezichten, een kudde schapen op de weg. Dan valt het begrip tijd ook helemaal weg. Ik merk hier in het dorp dat je er wel wat meer mee bezig bent. Straks, wanneer we boven wonen denk ik dat de objectieve tijd helemaal weg valt. Alleen, wanneer we mensen van het vliegveld moeten halen (of terug brengen), ja, dan moet je wel een beetje op de tijd letten....
Geen opmerkingen:
Een reactie posten