Slaap

Hoelang ik het al heb? Geen idee. Als kind heb ik ooit de ziekte van Pfeiffer gehad, in een behoorlijk heftige vorm. Ik heb wel eens gehoord dat ik sindsdien er last van heb. Waarvan? O, ik val soms zo maar in slaap, sukkel weg, of ben wel wakker, maar vallen mijn ogen dicht. Op zich heb ik er geen probleem mee, maar voor mijn omgeving is het wellicht een minder aangenaam gezicht. Alhoewel, soms ook hilarisch.
Zo was ik een keer voor mijn werk in België geweest en moest 's middags een lezing bijwonen, we waren laat en zo kwam ik vooraan in een Carré-opstelling te zitten, geheel aan de linkerkant. Al snel zat ik te knikkebollen. Vrijwel de gehele zaal aanwezigen sprak er lang over, dat ik in slaap was gevallen. Toch heb ik het hele verhaal gehoord, maar  kon eenvoudigweg mijn ogen niet langer open houden.
In de tijd dat ik nog jonger was en bij vrienden op visite ging kwam het ook met enige regelmaat voor, dat ik langzaam wegzakte in een soort van " half slaap".

De periode dat ik dagelijks forensde was niet zonder gevaar, uitgezonderd de periode in de trein. Wel werd ik tweemaal in Breda wakker in plaats van op station Blaak (Rotterdam) uit de stappen. Nee, in de auto was het soms linke soep, vooral omdat het niet altijd mogelijk was tijdig een parkeerplaats op te zoeken. Overigens staat het, negatieve, record op de terugreis na een dagje Antwerpen. Op de A4 viel ik ter hoogte van Leiderdorp "in slaap" en werd pas weer helder bij de openbare verlichting bij de afslag Leimuiden. We zaten wel met vier man in de auto.
Het is iets, waar ik last van heb, maar absoluut niet trots op ben. Misschien heb ik er wel een zeker schaamtegevoel over.
Ja, overal kan ik zo maar in slaap vallen, dan wel dat mijn ogen dicht vallen. Soms kan ik het verbergen, alhoewel het vaker voor komt, dat ik dénk dat ik het kan verbergen. En daarbij laat ik op mijn omgeving geen goede indruk achter. Ooit verweet een lief mij op haar borsten in slaap te zijn gevallen, tijdens het bedrijven van de liefde. Opvallend, want wanneer ik fysiek actief ben heb ik er nooit last van. Wanneer ik schrijf of schilder wel. Dan kan ik ook opeens mijn penseel laten vallen of doelloos over het canvas laten glijden. Schrijven en schilderen is natuurlijk ook minder fysiek en vooral een psychische activiteit.
Een mens zit raar in elkaar, zo ook ik. Geen idee hoeveel mensen hier last van hebben. En evenmin hoe je het noemt. Het lijkt een beetje op narcolepsie. Het is het vast niet. Überhaupt wil ik er geen etiket op plakken. Zinloos, want ik vrees dat er niet veel mee veranderd. Inmiddels heb ik er redelijk mee leren leven. Wel realiseer ik mij dat ik überhaupt makkelijk en veel kan slapen. Slapeloosheid door omgevingsfactoren is mij dan ook vreemd, zoals dat ik een keer in een Boeing 747 heb staan slapen tegen de toilet deur.
Ik kan dus veel en vaak slapen, maar ben geen lang slaper. 'S nachts ben ik er regelmatig uit en tegen uitslapen kan ik ook slecht. Ik heb zelfs enkele periodes gekend van vrij weinig slaap. Tijdens mijn vakantiereizen in Thailand en Costa Rica bijvoorbeeld. Ik sliep gemiddeld iets van vier à vijf uur. Het waren beide ik groepsreizen. Telkens bleef ik tot het laatste wakker. Alles wilde ik mee maken, en dan was ik er om vijf/zes uur weer uit. In Thailand heb ik,mals enige van de groep, het ochtendritueel mee gemaakt dat de Boeddhistische monniken in rijen door de stad liepen met hun bedelpotten.  Indrukwekkend in het nog diffuse ochtendgloren, zittend op het stoepje voor het hotel.
In Costa Rica daarentegen zat ik in alle vroegte voor m'n logde en zag hoe het terrein in bezit genomen werd door dieren, die je normaal nooit zag, of zelden. Een soort mini hertje op een paar meter, een gordeldier op nog geen meter afstand. Onbeweeglijk zat ik daar, volop genietend.
Na deze reizen moest ik inderdaad wel extra "vechten" op bepaalde (noodzakelijke) momenten wakker te blijven en pakte ik de eerste weken vrijwel iedere mogelijkheid aan korte slaapjes te doen, ter aanvulling van de reguliere nachtrust.

Bij andere vakanties en reizen heb ik de ervaring van de super korte nachten niet. Bovendien maak ik dan wel mijn middagdutjes. Heerlijk, soms maar tien minuten en dan was ik er weer helemaal.
Al die jaren gaat het 't zelfde, alhoewel ik tegenwoordig te horen krijg dat het met mijn leeftijd te maken heeft. Dat kan ik in ieder geval uitsluiten.
En nu..., nu heb ik wel weer behoefte aan een klein tukje....

Het geschreven woord

Het geschreven woord is zwart op wit, en toch leest iedereen het op een andere manier. De letters, ze zeggen het zelfde. Wanneer je schrijft “boom”, weet iedereen wat je bedoelt, maar iedere lezer heeft een ander beeld van een boom. Hoe nader je de boom omschrijft, des te helderder verbeeldt men de betreffende beschreven boom, terwijl toch iedere lezer een ander beeld schetst.

Tekst staat zwart op wit. Je kan er niet om heen, en toch is niets zo interpretabel als het geschreven woord. Niemand die een roman leest met dezelfde beleving, dezelfde beelden en zelfs niet met (of vanuit) dezelfde ervaring. We weten het, maar realiseren het ons onvoldoende. Toch zijn de belangrijkste boekwerken van de wereld, de Bijbel en de Koran, er de grootste voorbeelden van. In iedere Bijbel staat dezelfde tekst, toch zijn er vele Christelijke stromingen. Bij de Koran is dit precies hetzelfde. Het geschreven woord is dood, maar de mens, de individu, of soms de groep brengen het woord tot leven. Met alle gevaren van dien, zoals de geschiedenis heeft aangetoond.

We leven in een tijd van het geschreven woord. De mens schrijft veel. Voor zichzelf, voor anderen, maar vooral plaatsen we veel teksten op de digitale media. Kijk om je heen en zie de massa’s die met de iPhone in hun hand (of een ander mobiel apparaat) eindeloos Twitteren, WhatsAppen, Messenger berichten rondsturen of berichten plaatsen op Facebook, Instagram, of dergelijke. Zie de rapporten in rechtbanken, politiek en alle verslagen welke men ter verantwoording van het werk moeten schrijven. Agenten, verpleegkundigen, docenten, het zijn allemaal auteurs geworden van hun eigen schriftelijke verantwoording.

Lezen is ook mooi. Lezen kan een verrijking zijn voor de geest. Of voor de creativiteit. Wie leest er niet graag een roman, de krant, of een thriller? Helaas, veel mensen lezen te weinig, teveel in het geheel niet, wanneer het gaat over het boek. Desinteresse noemt men het, maar is het niet meer dat men al die woorden die er staan onvoldoende de geest prikkelen? Lezen interesseert hen niet omdat zij er geen beelden bij kunnen vinden. En zonder de persoonlijke beleving is het geschreven woord echt een “dood” woord.

Ja, met lezen wordt men zelf aan het werk gezet, wordt je brein geactiveerd en dan komt men de eigen beperkingen tegen. Met de korte nieuwsberichten en alle sociale media berichten speelt dit nauwelijks een rol. De berichten zijn kort genoeg om er net wel dat stukje eigenheid in te brengen, de eigen interpretatie. En daar gaat het vaak verkeerd. Op de sociale media ontstaan snel ruzies, oneigenlijke discussies en (facebook) het bekende “ontvrienden”. Een geschreven grapje wordt vaak niet ervaren als grapje. In tegenstelling, een grapje kan soms ervaren worden als een regelrechte aanval.

Het grote voorbeeld van dit moment is natuurlijk Trump, die eindeloos Twittert. Nu is bij hem wel zo, dat wanneer je hem ziet hij gedrag vertoont en woorden gebruikt die overeenkomen met zijn Twittergedrag. Toch blijven zijn Tweets geschreven woord. Zijn aanhangers lezen zijn teksten en voelen zich gesteund. Zijn tegenstanders lezen het en voelen zich eveneens gesteund, echter in hun aversie tegen deze man. Los van het feit dat zijn teksten president onwaardig zijn is het een hele gevaarlijke manier van communiceren voor een regeringsleider, juist omdat het geschreven woord de emotie erachter niet toont.

Een zekere uitzondering is het stripverhaal. Een combinatie van het geschreven woord met tekeningen. De tekeningen tonen (in het plaatje) de emotie van het geschreven woord, veelal gesproken teksten, waardoor de combinatie tussen het woord en het plaatje een directe verbinding heeft. Daarom is het stripverhaal populair en helemaal geen slechte manier van lezen. Zeker wanneer het stripverhaal meer in zich draagt dan alleen een leuk verhaaltje. In België is Merho niet voor niets zo populair.

Daarnaast hebben veel mensen een hoop woorden nodig om iets duidelijk te maken (zelf heb ik daar natuurlijk ook last van), terwijl dit juist verwarrend kan werken. Herhalingen, bedoelt ter verduidelijking worden regelmatig ervaren door anderen als irritant.

Het goede geschreven woord bestaat in feite niet. Daarentegen is het geschreven woord juist zeer verrijkend. Zeer afhankelijk van de lezer zelf. Bij populaire boeken heeft de auteur de kunst in handen de woorden zo te combineren dat het voor velen goed toegankelijk is. Hoog literair werk wordt juist door een select gezelschap gewaardeerd, een gezelschap die vanuit een zekere elitaire opstelling een dergelijk boek waardeert. Tja, en soms wordt iets goed, omdat men zegt en schrijft dat iets goed is. Mensen zijn soms erg volgzaam, vooral wanneer men bij een bepaalde groep wil behoren. Toch, bij het allerbeste boek heeft de lezer andere beelden en andere emoties dan de auteur zelf ooit heeft gehad tijdens het schrijven.

Ik schrijf veel, maar teken en schilder ook. Met name mijn schilderijen zijn vergelijkbaar met het geschreven woord. Ik maak een duidelijk “plaatje”. Alles wat je erop ziet is herkenbaar, maar de combinatie van al deze objecten is zo bizar, of onlogisch, dat men mijn werk niet begrijpt, of er juist een volledig eigen verhaal van maakt. Zo is er een overeenkomst tussen schrijven en schilderen. Tenminste deels. Wanneer je kijkt naar het werk van Dali en Magritte (bijvoorbeeld) gaat deze vergelijking op. Bij veel, min of meer naturalistische, landschapschilders en fijnschilders gaat de vergelijking geheel niet op. Deze beelden zijn zo herkenbaar en verstoren de individuele denkpatronen niet, dat men er heel snel voor open staat. Abstracte kunst is te vergelijken met hele moeilijke literatuur en beiden worden door een zekere elite soms tot grote hoogten gebracht.

Het geschreven woord en de opgetekende beelden vertekenen de realiteit. Eigenlijk is er maar een manier waarop de mens optimaal met elkaar kan communiceren: rechtstreeks praten met elkaar. Je ziet elkaar, hoort het woord, merkt de intonatie en ziet de mimiek. En dan nog blijft communiceren een van de moeilijkste aspecten van het menselijk “zijn”. Maar toch, wat zijn wij als mens toch enorm “rijk” dat wij op zoveel manieren met elkaar kunnen communiceren. Dat wij dat geschreven woord hebben. Ik schrijf niet alleen graag, maar lees ook met heel veel plezier. Ik vul er graag mijn tijd mee. Alleen, ik zal uiterst zelden een film zien, waar ik het boek van gelezen heb, of een boek lezen nadat ik de film heb gezien. Dat namelijk verstoort mijn persoonlijke interpretatie en emotie. Van zowel de film, als van het boek. En de interpretatie en emoties van een boek, die houd ik lekker voor mijzelf!

Dictatuur van de democratie: 5 mei vieren wij "vrijheid"

We vieren het weer; onze "vrijheid". Ja, tussen aanhalingstekens, daar ik van mening ben dat wij, Nederlanders, ons een vrijheid vieren, zonder bewust te zijn wat deze vrijheid écht betekent. Sterker, naar mijn mening vieren wij een vrijheid, terwijl wij onze vrijheid voor een groot deel hebben weg gegeven. De vrijheid wordt sterk in verband gebracht met de Tweede Wereld oorlog. Maar vrijheid is meer. We weten de waarden van vrijheid goed te benoemen, echter realiseren ons te weinig wat het in het dagelijkse leven ons beïnvloed.



Vrijheid... We hebben vrijheid van meningsuiting. Alleen wanneer jou uiting bepaalde mensen niet bevalt, ben je eigenlijk niet zo vrij. Dat is wel wat je in Nederland steeds meer ziet. Dan is er nog het spanningsveld van de vrijheid, waarbij je anderen schaadt. Dat kan door uitspraken, maar vrijheid leidt ook snel tot belediging. Voor vrijheid moet je ook die grenzen kennen. We zijn daar onvoldoende mee bekend.

Vrijheid van doen en denken. Wel, wat ik denk is altijd vrijheid! Niemand kan immers in mijn hoofd kijken. Vrijheid van denken zegt dus helemaal niets! De vrijheid van doen...., we realiseren ons niet hoe beperkt wij hierin zijn. Iets wat ook helemaal geen aandacht krijgt in de media en de discussie hier over.

Kijkend naar Nederland voel ik mij nog minder vrij, dan een jaar geleden. Natuurlijk de ridicule ervaring met de gemeente Haarlem, vorig jaar. Ik heb mij toen, door alle overheidsbemoeienis absoluut volledig "onvrij" gevoeld. En iedere keer wanneer ik in Nederland ben voel ik de vele beperkingen. Beperkingen die mijn vrijheid beperken. De vele regels, de staccato wijze waarop met regels om gegaan wordt... Maar ook de onderlinge controle tussen burgers. Hollandse zeikerigheid. Ja, ook dat beperkt de vrijheid. Toen ik de oude koelkast even op de gang had staan (ik woon in een soort van bejaardenflat) werd er binnen 12 uur aangebeld en op een vervelende wijze gevraagd of dat ding daar bleef staan. Prima, om ook op elkaar te letten, maar in Nederland let men zo op elkaar, dat wij ons en elkaar beperken in vrijheid.

Door onze vrijheid zo sterk in verband met de oorlog gebracht wordt staan we onvoldoende stil bij de echte vrijheid, waarmee wij nu leven.

Wij zijn een welvarend land. Over het algemeen mag de Nederlander niet klagen. Maar, welvaart zegt niets over vrijheid! Nee, vrijheid is meer, vrijheid is nu!



Wanneer ik een groter gevoel van vrijheid heb in een land waar veel beperkingen zijn, dan in Nederland, mag je jezelf vragen stellen. De beperkingen van dat land zijn voornamelijk gericht (voor ons) op de vrijheid van meningsuiting. Je mag en kan daar niet alles hardop zeggen en vooral niet schrijven. Hoe het zich verder in dat land ontwikkelt is niet in te schatten. Ik spreek over de afgelopen drie jaar. Overigens kan je daar met voldoende mensen en in voldoende veiligheid nog best goed je mening uiten. Maar goed, je moet uitkijken. Maar verder geeft het leven daar mij veel meer vrijheid (en een vrijheidsgevoel), dan ik in ons "vrije" Nederland voel.

Ik denk dat mensen in Nederland zelf zich dit niet realiseren. Je gaat hooguit op vakantie naar het buitenland. Eigenlijk zou iedere Nederlander minstens een jaar in een land buiten Europa moeten leven. Even afstand nemen en kijken naar je eigen situatie.



Dat er nu een discussie is over een avondklok voor asielzoekers druist in tegen vrijheid en democratie. Sterker, het is pure discriminatie! Je gaat toch niet iedere groep waaruit iemand zich crimineel gedraagt, een avondklok aan z'n broek hangen? Even los van de soort misdaad. Wanneer je onze vrijheid viert voer je een discussie die hier volledig tegen in druist. We kennen onze eigen vrijheid niet meer. En ja, ieder jaar zal ik, rond deze tijd, mijn mening in deze uiten. Dat is immers vrijheid..., eerder heb ik gemerkt dat deze mening, die ik verkondig ook betekent dat men mij aanvalt op deze mening. In feite word ik ook hier beperkt in het in twijfel stellen van de feitelijkheid van onze vrijheid. Nee, ik voel mij weer minder vrij in Nederland, dan een jaar geleden. We gaan dus echt de "goede" kant op...

Mijn boodschap is simpel; vier niet alleen je vrijheid, maar wees vooral kritisch op (het behoud van) je vrijheid!