Functie eisen!

Raad Ettenleur

Nederland staat aan de vooravond van de gemeenteraadsverkiezingen. Lijsten zijn weer samengesteld. Soms buitelden de kandidaten over elkaar heen om een goede plek op de lijst te bemachtigen. In de media wordt aangegeven dat er weinig belangstelling voor dit ambt is. Dus, wie zijn nu al die kandidaten?

Uitgaan van de democratie kan iedere Nederlander raadslid worden. Veel partijen maken gebruik van kandidatencommissies,maar er zijn partijen waar dit niet gebeurt, of nauwelijks enige waarde kent. Op al die gemeentelijke lijsten staan een groot aantal nieuwkomers en zittende politici. In de laatste groep veel kandidaten met lokale netwerken, bekendheid en lokale lobby.

En toch is dit allemaal heel vreemd. De landelijke overheid gooit steeds meer over de schutting van de gemeenten. Raadsleden dienen te besluiten over een steeds grotere budgetten, maar vooral moeten zij zich voor het lokale belang inzetten. Veel partijen onderschatten deze verantwoordelijkheden om maar aan de verkiezingen mee te doen en een lijst in te leveren.

Zelf heb ik nu vier jaar het raadswerk mogen ervaren en daarmee ook de kwaliteit van raadsleden. Inmiddels heb ik door dat er in feite volledig onbekwame lieden een zetel innemen. Vaak niet voor de eerste keer en soms staan ze op de nominatie weer terug te komen. De eigendunk is nogal eens vele malen hoger dan de kwaliteit.

De gemeente probeert hier wel iets aan te doen. Een oriëntatiecursus  vooraf en na de verkiezingen ontvangen de nieuwe raadsleden ook meerdere trainingen. En goede poging, maar wanneer je het niet in je hebt komt het ook nooit goed. In principe gaat het al mis bij de voordeur.

Bij de selectie van raadsleden wordt onvoldoende rekening gehouden met de kwaliteit. De opstellers of kandidatencommissies worden in veel gevallen onvoldoende geïnstrueerd. Ook de kwaliteit van de leden van de kandidatencommissie zelf is eigenlijk nooit een item. Het lidmaatschap van de partij is het belangrijkste criterium. En dan is er nog de partijdemocratie. Vrijwel alle partijen hanteren het uitgangspunt dat de algemene ledenvergadering de bepalende factor is. Subjectiviteit, onderlinge sympathie winnen het hier van kwaliteit.

Het geluk is dat er op deze wijze ook goede kandidaten op de kieslijst terecht komen. Dit is meer toeval, dan een bewuste keuze, een enkel geval uitgezonderd.

Het lokale bestuur wordt onderschat. Dat geldt niet alleen voor de raadsleden zelf en de lokale politiek, echter dit geldt voornamelijk in de aanloop.

Raad Wassenaar

Raad Capelle aan den IJssel

Het bewustzijn van de inhoudelijke kennis en de continuering (en overdracht) hiervan in een nieuwe periode leeft nauwelijks. Sommige partijen gaan er wel vanuit dat een kandidaat al iets heeft moeten laten zien. Hetzij als steunraadslid, hetzij binnen het lokale bestuur. Een goed instrument en zeker een begin.

Mijn mening is dat het allemaal anders moet. Zeker nu het werk zwaarder wordt en de verantwoordelijkheden groter. Misschien moet er toch een opleiding komen. Met diploma. En alleen met dat diploma kan je dan op de kieslijst. Iedereen moet in de gelegenheid gesteld worden de opleiding te volgen. Criteria het diploma te halen moeten duidelijk zijn. Een assessment is naast zo een diploma een mogelijk goede aanvulling. Dat iedereen raadslid kan worden is natuurlijk democratisch gezwets. Omdat er toch selectiemomenten zijn is het deels een farce en kan je best eens gaan werken aan functie-eisen. In principe blijf je even democratisch. Nu wel met oog op kwaliteit (en verantwoordelijkheid). Ook criteria voor kandidatencommissies leveren een bijdrage aan verbetering van de kwaliteit. Ook een (korte) verplichte cursus? Ach, en wethouderskandidaten zouden niet van de kieslijst af moeten komen. Dat geeft inteelt en stimuleert het dualisme niet. Een wethouder mag bet uit eigen gelederen komen, maar laat men vooraf een keuze maken; kandidaat of eventueel wethouder. Volgens mij wordt het hart tijd de lokale politiek te professionaliseren. Dat voorkomt een hoop gezeik en veel uitglijders. Hopen dat iets in die geest gerealiseerd wordt.... Vóór 2018!

 

Raad Coevorden